IŞIĞIN SOĞURULMASI

A-Işığın Soğrulması

• Işığın cisimler tarafından tutulmasına ışığın soğrulması denir.
• Işığın madde tarafından soğrulması maddenin sıcaklığını artırır.
• Işığın soğrulmasında ışık enerjisi, ısı enerjisine çevrilir.
• Beyaz cisimler ışığın tamamına yakınını yansıtırken, siyah cisimler ışığı soğurur.
• Saydam cisimler ışığın büyük bir kısmını ilettikleri için ışığın soğrulması az olmaktadır.
• Mat ve koyu renkli cisimler ışığı daha çok soğurmaktadır. Bu nedenle kışın koyu renkli elbiseler giyerken, yazın açık renkli elbiseler tercih ederiz.

Örnek: Aynı büyüklükte beyaz, mavi ve siyah renkte üç şişemiz var.

Bunlar güneş alan yere yerleştiriliyor. İçerisine başlangıç sıcaklıkları aynı eşit miktarda sular konuluyor. Şişeler güneş ışığı altında 5 dakika bekletiliyor. Suların son sıcaklıklarını karşılaştırınız?

Koyu renkli yüzeyler ışığı soğurur, açık renkli yüzeyler ise ışığı yansıtır. Bu nedenle suların sıcaklıkları büyükten küçüğe doğru siyah, mavi ve beyaz olacaktır.

IŞIĞIN SOĞURULMASININ ETKİLERİ

• Giysilerimizin renklerinin solmasına neden olur.
• Güneş ışığı altından kalan besinler bozulur.
• Güneş ışığının soğrulması ile bitkiler fotosentez yaparlar.
• Güneş panelleri sayesinde elektrik üretiriz.
• Güneş enerjisi ile sıcak su üretiriz.
• Işığın soğrulması ile tuzlu suyu damıtarak tatlı su elde ederiz.
• Pencereden evin içerisine gelen güneş ışığın soğrulması sonucu evimiz ısınır.
• Yanıcı ve patlayıcı tankerler fazla ısınmaması için parlak renkte yapılır.
• Radyometre yaprakları ışığı soğurması sonucu döner.

RADYOMETRE

• Radyometre ortamdaki ışık şiddetini ölçen araçtır.
• Radyometreye ışık çarkı veya ışık değirmeni de denilmektedir.
• Havadan etkilenmeyen cam fanus içerisinde serbestçe dönebilen dört yaprağı bulunmaktadır. Yaprakların bir yüzü siyah diğer yüzü ise beyazdır.
• Işık miktarı arttıkça dönme hızı da artar.
• Işık enerjisini hareket enerjisine çevirmektedir.

B-Beyaz Işığın Renklere Ayrılması

• Güneş ışığı beyazdır. Beyaz ışık kırmızıdan mora kadar birçok rengin birleşmesi ile oluşur.
• Beyaz ışık prizmadan geçirilecek olursa kendini oluşturan renklere ayrılır.
• Beyaz ışığın prizmadan geçtiğinde en az kırılan kırmızı, en fazla kırılan ise mordur.
• Kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi, lacivert, mor renkler  oluşur.
• Bunu ezberlemek için KuTuSu YaMaLıM kelimesi ezberlenebilir.

Not: Yeni programda lacivert çıkarılmıştır. KuTuSaYaMaM şeklinde ezberlenebilir.

Beyaz ışığın renklerine ayrılmasına örnekler

• Beyaz ışığı oluşturan renkleri;
• Gök kuşağında,
• CD üzerinde,
• Suyun üzerine düşen yağ damlasında,
• Avizelerde,
• Sabun köpüğünde de görebiliriz.

Işığın ana renkleri

Kırmızı, Yeşil ve Mavidir.

Işığın ara renkleri

Sarı, Magenta (Galibarda) ve Cyan (Turkuaz) dır.

5. Kırmızı ve Yeşil renklerin birbirine karışması ile Sarı renk oluşur.

           (Kırmızı + Yeşil = Sarı,  KaYıSı olarak kodlanabilir.)

5. Mavi ve Kırmızı renklerin karışımı Magenta renk oluşur.

           (Mavi +Kırmızı = Magenta, MaKaM olarak kodlanabilir)

5. Yeşil ve Mavi renklerin karışımı Cyan (Turkuaz) renk olur.

           (Yeşil + Mavi = Cyan, YaMaC olarak kodlanabilir)

Tamamlayıcı Renkler

İki veya daha fazla renk karıştırılarak beyaz ışık elde edilebilir.

Birleştiğinde beyaz ışığı elde ettiğimiz renk tamamlayıcı renk olmaktadır.

Örnek: Sarı ve mavi beyaz rengi verir.

Kırmızı, yeşil ve mavi beyaz ışığı  verir.

(Yukarıdaki renk karışımlarından yardım alabilirsiniz.)

Newton'un Renk Çarkı

• Gökkuşağındaki renkler çarkın üzerine boyanmıştır.
• Newton çarkını hızlı bir şekilde çevrilecek olursa beyaz renk oluşur.
• Beyaz ışık tüm renklerin karışımından oluştuğunu ilk olarak Isaac Newton (Aysek Nivtın) tarafından bulunmuştur.

C-Cisimlerin Renkli Görünmesi

• Etrafımızdaki cisimleri görebilmemiz için cisimlerden ışığın yansıması gerekir.
• Cisimlerin renkli görünmesinin nedeni bazı renkleri yansıtması, bazı renkleri de soğurmasıyla ilgilidir.
• Cisimleri yansıttığı renkte görünür.
• Beyaz ışık altında kırmızı cisim kırmızı görünür

Örnek: Beyaz ışık gönderilen kırmızı cisim, kırmızı rengi yansıtır ve kırmızı renkte görülür, diğer renkleri ise soğurur.

Not:Beyaz renkte olan cisimler bütün renkleri yansıtır. Siyah cisimler ise üzerine gelen bütün renkleri soğurur.

Cisimlerin farklı ışık altında farklı renkte görünmesi

Cisimler beyaz ışık yerine, farklı renkte ışık altında bakılacak olursa göründüğü renk de değişir.

1. Ana renkler birbiri üzerinden ışığı yansıtmadığı için siyah olarak görünür.

Örnek: Kırmızı ışık altında mavi cisim siyah görülür.

Yeşil ışık altında kırmızı cisim siyah görülür.

Yeşil ışık altında kırmızı cisim ışığı yansıtmaz

2. Cisim ile ışığın rengi aynı ise cisim daha koyu renkte görünür.

Kırmızı ışık altında kırmızı cisim, daha kırmızı renkte görülür.

Örnek: Sebze pazarlarında domates satan pazarcılar kırmızı ışık vermesi için kırmızı şemsiye kullanırlar. Bu sayede domatesler daha kırmızı görünür.

3. Ara renkler cisim üzerine düştüğünde, ışığın içinde cismin rengi varsa cisim renginde görünür, yoksa siyah görünür.

Örnek: Kırmızı ışık altında sarı cisim kırmızı görülür. Sarı, kırmızı ve yeşil renklerin karışımı olduğu için cismi kırmızı renkte gösterir. Sarı ışık altında, mavi cisim siyah görünür. Sarı ışık içinde mavi yoktur.

Kımızı ışık altında sarı cisim, kırmızı görünür

Cisimlerin Ayırt Edilememesi (Kamufulaj)

• Cismin rengi ile ortamın rengi aynı ise cisimleri ortamdan ayırt etmek oldukça zorlaşır.
• Cisimlerin bulundukları ortamdan ayırt edilememesine kamufulaj denir.
• Bukalemun bulunduğu ortamda renk değiştirmesi kamufulajdır.
• Askeri alanda da kamufulaj düşmanlardan gizlenmek için kullanılır.

D-Güneş Enerjisinin Günlük Yaşamda Kullanımı

Güneş kullandığımız bütün enerjilerin kaynağıdır.

Güneş enerjisinin kullanım alanları

• Güneş pilleri sayesinde, güneş enerjisinden elektrik enerjisi elde ederiz.
• Evimizin çatılarına kurulan güneş enerji sistemleri sayesinde, sıcak su elde edebiliriz.
• Güneş fırınları sayesinde yemek yapabiliriz.
• Güneş enerjisi ile deniz suyundan içme suyu elde edilebilir.

Güneş enerjisini neden tercih etmeliyiz

• Güneş enerjisi yenilenebilir enerjidir.
• Güneş enerjisi çevreyi kirletmez, kürsel  ısınmaya neden olmaz.
• Fosil yakıtların kullanımı azalır.
• Ev ve ülke ekonomisine katkı sağlar